yt    

Powrót sztandarów historycznych jednostek z 4 Dywizji Zmechanizowanej

IV Zjazd Kilińszczaków w Krośnie Odrzańskim

 

   Niegdyś na terenie Ziemi Lubuskiej istniały 2 Dywizje Zmechanizowane, w skład których wchodziły jednostki wojskowe rozlokowane m.in. na terenie dawnego województwa Gorzowskiego. Jedną z pierwszych, która powstała była 4 „Lubuska” Dywizja Zmechanizowana ze sztabem w Krośnie Odrzańskim. Pod nią również podlegała gorzowska jednostka wojskowa – 12 Kołobrzeski Pułk Zmechanizowany z ulicy Myśliborskiej. Niestety z biegiem czasu jednostka ta, jak i wiele innych w tym Dywizja zostały rozformowane w skutek zmian strukturalnych, które wiązały się ze zmniejszeniem liczebności wojska oraz systemem unowocześniania armii. Oficjalnie sama Dywizja przestała istnieć 28 września 2001 r. Dziś minęło 17 lat odkąd garnizon zniknął z map. Jednak pamięć o tradycjach swoich jednostek wciąż jest podtrzymywana przez byłych żołnierzy, którzy stacjonowali pod „sztandarem” 4 Dywizji. Co roku spotykają się na placu 4 Dywizji w Krośnie aby przypomnieć społeczeństwu o jej historii. Dla samych żołnierzy jest to dobra okazja do spotkania po latach. Dlatego 29 września br. zorganizowali kolejny, już IV zjazd Kilińszczaków.

 

   Mimo, że 4 Dywizja Zmechanizowana im. Jana Kilińskiego jest już rozformowana, spadkobiercy tradycji czują się zobowiązani, aby czcić tradycję i wartości które liczą blisko 200 lat. Z tej też okazji na placu przy pomniku Żołnierzy 4 Dywizji Piechoty w Krośnie odbyły się uroczystości, które uświetniło przekazanie do sali tradycji 5 Kresowego Batalionu Saperów sztandarów dawnej dywizji. Od dziś w krośnieńskiej sali będzie można obejrzeć sztandary: 4 Dywizji Zmechanizowanej, 11 Pułku Piechoty, 46 Batalionu Łączności, 5 Batalionu saperów z Krosna Odrzańskiego, 12 Pułku Piechoty z Gorzowa Wlkp., 18 Pułku Czołgów Średnich oraz 4 Batalionu Rozpoznawczego z Wędrzyna. O powrót samych sztandarów przez dwa lata zabiegała grupa oficerów ze Stowarzyszenia Kilińszczaków którego inicjatorem był kpt. rez. Janusz Kamerduła.

 

Podczas uroczystości przed pomnikiem przypomniana została historia powstania Dywizji oraz jej chlubnych dziejów. W trakcie obchodów głos zabrał Prezes Stowarzyszenia Kilińszczaków – płk rez. Ryszard Samulak, Starosta Powiatu Krośnieńskiego Pan Robert Pawłowski oraz ostatni dowódca 4 DZ, obecny Prezes Zarządu Wojewódzkiego Związku Żołnierzy Wojska Polskiego – gen. bryg. Zbigniew Szura. „Cieszę się, że po latach nie zapomnieliście o swoich jednostkach czego dowodem jest dzisiejsza wasza obecność. Mimo iż upłynęło już tyle lat wciąż my żołnierze czujemy się dumni, że służyliśmy pod sztandarem Dywizji. Pragnę również podziękować dowódcy 5 Bsap. za podtrzymywanie tradycji 4 DZ oraz za wsparcie naszego dzisiejszego święta ” – mówił gen. bryg. Zbigniew Szura.

 

   4 Dywizję Zmechanizowaną sformowano zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP z 7 marca 1962 r. na bazie dawnej 4 Dywizji Piechoty. Sztabem dywizji stało się miasto Krosno Odrzańskie. Po sformowaniu dywizji w skład jej weszły jednostki:

 

- 36 Batalion Łączności, 5 Batalion Saperów, 11 Pułk Zmechanizowany, 33 Ruchomy Warsztat Naprawczy Samochodów, 69 Kompania Transportowa, 17 Dywizyjny Punkt Zaopatrzenia – miasto Krosno Odrzańskie

 

- 12 Kołobrzeski Pułk Zmechanizowany – miasto Gorzów Wielkopolski

 

- 17 Pułk Zmechanizowany, 23 Kompania Obrony Przeciwchemicznej, 25 Kompania Rozpoznawcza – miasto Międzyrzecz

 

- 18 Pułk Czołgów Średnich, 5 Ruchomy Warsztat Naprawy Czołgów – miejscowość Wędrzyn

 

- 22 Pułk Artylerii, 11 Bateria Dowodzenia Szefa Artylerii, 57 Dywizyjny Warsztat Uzbrojenia – miejscowość Sulechów

 

oraz 26 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej w Skwierzynie.

 

W kolejnych latach ilość jednostek wchodzących w skład Dywizji ulegała zmianie. Jedne jednostki włączano do dywizji, kolejne rozwiązywano. Jednak czasy świetności Krośnieński sztab obchodził w latach 80-tych. W składzie na koniec 1986 r. wchodziło 19 jednostek wojskowych. Początek lat 90- tych był okresem wieli zmian, przeformowań jednostek ale również tworzeniu nowych. Od 16 marca 1995 r. do 30 czerwca 1996 r. dywizję przeformowano na strukturę brygadową a mniejsze pododdziały skonsolidowano włączając je pod większe jednostki. Stan dywizji w 1996  roku wyglądał następująco:

 

- Dowództwo 4 Dywizji zmechanizowanej, 4 Batalion Dowodzenia, 4 Batalion Medyczny, 4 Batalion Zaopatrzenia, 4 Batalion Remontowy w Krośnie Odrzańskim

 

- 4 Brygada Zmechanizowana (wcześniejszy 12 Kołobrzeski Pułk Piechoty a później Zmechanizowany) w Gorzowie Wlkp.

 

- 17 Wielkopolska Brygada Zmechanizowana w Międzyrzeczu (wcześniejszy 17 Pułk Piechoty a później 17 Pułk Zmechanizowany)

 

- 15 Brygada Kawalerii Pancernej, 4 Batalion Rozpoznawczy w Wędrzynie

 

- 13 Pułk Artylerii, 14 Batalion Saperów w Kostrzynie

 

oraz 4 Pułk Przeciwlotniczy w Czerwieńsku

 

W 1996 roku nadano również większości jednostkom patronów i nazwy wyróżniające: 4 „Gorzowska” Brygada zmechanizowana im. Piotra Szembeka, 17 „Wielkopolska” Brygada Zmechanizowana im. Józefa Dowbór- Muśnickiego, 15 „Wielkopolska” Brygada Kawalerii Pancernej im. gen. broni Władysława Andersa oraz 13 „Kostrzyński” Pułk Artylerii im. płk Mikołaja Gomólickiego. Koniec lat 90- tych to czas powolnej likwidacji dywizji i poszczególnych jednostek. Wówczas rozformowano jednostki wojskowe m.in. Gorzowie i Kostrzynie. Rok 2001 był ostatnim rokiem istnienia Dywizji. Ostatnie jednostki zlikwidowano a pozostałe przekazano do utworzonej w latach 90-tych  11 Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej w Żaganiu. 28 września 2001 r. zamknęła się ostatnia karta księgi pamiątkowej 4 Dywizji.

 

 

Po przemówieniach odbył się apel poległych ku czci i pamięci poległych żołnierzy Wojska Polskiego walczących o wolność i niepodległość ojczyzny. Oprawę wojskową poprowadziła Kompania Honorowa 5 Kresowego Batalionu Saperów z Krosna Odrzańskiego.

 

Po odczytaniu apelu przez por. Krzysztofa Biłgorajskiego goście usłyszeli salwę honorową.

 

Następnie zaproszeni goście złożyli wieńce kwiatów pod pomnikiem Żołnierzy 4 Dywizji. Wiązankę kwiatów złożył m.in. przedstawiciel Związku Kombatantów Rzeczpospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych Pan mjr. w stanie spoczynku Eugeniusz Rawa.

 

Kolejnym punktem uroczystości było odprowadzenie historycznych sztandarów w asyście kompanii honorowej do Muzeum (Sali tradycji) 5 Kresowego Batalionu Saperów. Poczty przemaszerowały wojskowym krokiem przez ulice miasta. W marszu nie zabrakło również pocztów cywilnych, szkół oraz organizacji kombatanckich. Wśród uczestników znaleźli się uczniowie Szkoły Podstawowej nr 2 im. Jana Kilińskiego w Krośnie.

 

W zjeździe uczestniczyli również przedstawiciele dawnego garnizonu Gorzów w osobach: płk rez. Marek Drózd – ostatni dowódca 4 Gorzowskiej Brygady Zmechanizowanej, ppłk. rez. Stanisław Bagiński – były oficer 12 Kołobrzeskiego Pułku Zmechanizowanego z Gorzowa, mjr. rez. Marek Żelichowski oraz mjr. rez. Krzysztof Tarabuła - oficerowie w sztabie 4 Dywizji Zmechanizowanej w Krośnie.

 

Aby przypomnieć sobie czasy swojej służby wojskowej uczestnicy po części oficjalnej odbyli historyczną podróż do Lubuskiego Muzeum Wojskowego im. II Armii WP w Drzonowie. Oglądane eksponaty wzbudzały wspomnienia u byłych żołnierzy, którzy oglądali sprzęt bojowy. Szczególną satysfakcją cieszył się ppłk. rez. Marek Pukanty – Prezes Stowarzyszenia Saperów Polskich Koła nr 8 w Krośnie Odrzańskim wskazując na eksponowany pojazd ze swojej jednostki, którym poruszał się podczas ćwiczeń na poligonie.

 

Akcentem kończącym zjazd była wspólna biesiada w Klubie Żołnierskim 5 Bsap. podczas której do późnego wieczora wspominano czasy służby wojskowej.

  

 

Tekst: kpr. Marcin Kamiński

Foto: Stanisław Straszkiewicz