yt    

Historia 12 KPP/PZ/4 GBZ

 

12 pułk piechoty został sformowany w 1944 roku w miejscowości Baranówka na Ukrainie, w składzie 4 Dywizji Piechoty im. Jana Kilińskiego. 10.09.1944 r. żołnierze pułku wraz z całą 4 Dywizją Piechoty złożyli pierwszą przysięgę wojskową pod Lublinem.

 

Podczas II Wojny Światowej pułk wziął udział w bojach m.in. na Wale Pomorskim, gdzie jako pierwszy dokonał przełamania niemieckich umocnień na przesmyku śmierci, następnie wyzwalając wieś Szwecję, forsował Kanał Hohenzollernów i zdobywał miasto Kołobrzeg, za co został 6 maja 1945 r. wyróżniony nazwą „Kołobrzeski”. Natomiast za zasługi oraz męstwo wykazane w ciężkich bojach z najeźdźcą hitlerowskim, 21.06.1945 r. jednostkę odznaczono krzyżem srebrnym Virtuti Militari.

 

 

Po działaniach wojennych, 12 Kołobrzeski Pułk Piechoty, na krótko stacjonował w miejscowości Oborniki Wielkopolskie, a następnie w latach 1945-50 został przeniesiony do Pleszewa. W 1947 r. na pleszewskim rynku społeczeństwo przekazało żołnierzom nowy sztandar. W tym samym czasie Pułk realizuje zadania szkoleniowe w tym I Okręgowy Kurs Podoficerów Zawodowych w swojej jednostce. Poza służbą żołnierze uczestniczą w licznych wydarzeniach kulturalnych organizowanych przez Korpus Oficerski Garnizonu w Pleszewie.

 

 

Obecnie koszary od opuszczenia ostatniej jednostki wojskowej czyli 20 Pułku Artylerii Przeciwlotniczej (1951-1993) zostały zaadaptowane przez Ochotniczy Hufiec Pracy i prywatne firmy.

 

 

W 1950 r. za sprawą dyslokacji jednostek wojskowych wchodzących w skład 4 Dywizji do Województwa Zielonogórskiego 12 Kołobrzeski Pułk Piechoty na stałe zostaje przeniesiony do Gorzowa Wielkopolskiego. Pierwszym dowódcą, który sprowadził Pułk do Gorzowa został ppłk Stefan Orliński. 11 maja 1958 r. na Placu Grunwaldzkim nastąpiło wręczenie nowego sztandaru, który został ufundowany przez społeczeństwo miasta. Wręczył go dowódcy Pułku Kzimierzowi Nicewiczowi w imieniu Rady Państwa Zastępca Dowódcy Śląskiego Okręgu Wojskowego gen. bryg. Franciszek Ciężarczyk. Na początku stacjonowania jednostki w Gorzowie Wlkp. pułk liczył 2200 żołnierzy, trzy bataliony piechoty, kompanię czołgów T-34 i pododdziały zabezpieczenia. W 1960 r. jednostka podlegała dowództwu mieszczącym się w Krośnie Odrzańskim. W tamtym czasie na uzbrojeniu pułku były m.in. karabinki Kałasznikowa AK/AKM, ręczne km Diegtiariewa DP/DPM, ciężkie km Goriunowa SG/SGM, moździerze kalibru 82 i 120 mm. W 1953 r. miejsce koni pociągowych zajęły pierwsze ciężarówki – Lubliny 51 i 63, a w latach 60-tych, dzielne Stary 660. 

 

 

 

Sztandar 12 Kołobrzeskiego Pułku Piechoty

Na obu stronach sztandaru wzór przypominał cztery trójkąty (po przeciwnych stronach dwa białe i i dwa połączone ze sobą czerwone) z umieszczonym centralnie liściem wawrzynu a w środku niego napisem: "Za naszą Ojczyznę Polską Rzeczpospolitą Ludową". Pod spodem umieszczono napis: "12 Kołobrzeski Pułk Piechoty". Na odwrotnej stronie w liść wawrzynu wkomponowano symbol Orła Białego bez korony.

 

Przez pewien czas sztandar był wypożyczony z Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie do Sali Tradycji byłej 4 Lubuskiej Dywizji Zmechanizowanej mieszczącej się w 5 Kresowym Batalionie Saperów w Krośnie Odrzańskim. Obecnie ponownie można go obejrzeć w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.

 

 

Dowódcy 12 Kołobrzeskiego Pułku Piechoty ( JW. 2635 - 2870 )

 

 

- ppłk/płk Dymitr WARIOŃCZYK  1944 - 1945

 

- płk Edmund KOLENDOWSKI 1945 - 1945

 

- ppłk Napoleon NARUSZEWICZ  1946 - 1948

 

- mjr Izaak WILBRANT   1948 - 1949

 

- ppłk/płk Stefan ORLIŃSKI 1949 - 1952

 

- mjr Henryk GRUSZEWSKI 1952 - 1953

 

- mjr/ppłk Stanisław ŻMIJEWSKI 1953 - 1955

 

- mjr Władysław PIECZORA 1955 - 1955

 

- mjr Czesław KOWALCZYK 1955 - 1957

 

- ppłk Stanisław PINKOWSKI 1957 - 1957

 

- ppłk/płk dypl. Kazimierz NICEWICZ 1957 - 1961

 

- ppłk dypl Eugeniusz ŁOZOWSKI 1961 - 1962

 

- ppłk dypl. Aleksander JÓŹWIAK 1962 - 1962

 

 

Z dniem 15.08.1962 r. Pułk Piechoty został przemianowany na Zmechanizowany. Wiązało się to z reorganizacją i przezbrajaniem na nowszy sprzęt bojowy. Na stan wprowadzono pierwsze transportery opancerzone SKOT-2A, czołgi T-54, bojowe wozy rozpoznawcze BRDM z wyrzutniami przeciwpancernych pocisków kierowanych PPK. W 1978 r. wprowadzono nowsze czołgi T-55, a pod koniec lat 80-tych zmodernizowane czołgi T-55 AM Merida, zestawy przeciwlotnicze ZSU-23-4, ZU-23-2 oraz bojowe wozy piechoty BWP-1 i samobieżne, opancerzone haubice 122 mm „Goździk”. W skład organizacyjny pułku  wchodziły: dowództwo i sztab, trzy bataliony zmechanizowane, batalion czołgów średnich, bateria przeciwlotnicza, kompania rozpoznawcza, kompania łączności, pluton ochrony u regulacji ruchu, bateria artylerii samobieżnej, bateria przeciwlotnicza, kompania saperów, pluton chemiczny, kompania remontowa, kompania zaopatrzenia i medyczna.

 

 

Po zakończeniu II wojny światowej pułk realizował zadania szkoleniowe, uczestnicząc w licznych ćwiczeniach na poligonach i rozbudowuje własną bazę szkoleniową. W latach 1959- 1967 główny wysiłek kładziono na szkolenie żołnierzy rezerwy. Jednym z większych osiągnięć jednostki było zdobycie w  1975 r. miana „Przodującego Pododdziału” w Śląskim Okręgu Wojskowym. W tym samym roku zostaje wyróżniony przez Ministra Obrony Narodowej medalem „Za osiągnięcia w służbie wojskowej”. Od 1991 r. specjalnością pułku było szkolenie kierowców. Żołnierze uczestniczyli także w licznych misjach pokojowych w ramach ONZ m.in. w Egipcie, Syrii, Kambodży, Jugosławii.

 

 

 

 

 

 

Żołnierze brali udział także w pracach na rzecz gospodarki narodowej m.in. przy budowie „Huty Katowice” i pomagając rolnictwu w woj. koszalińskim. W szczególności włączyli się w rozwój społeczno-gospodarczy i kulturalny Gorzowa Wlkp. i regionu gorzowskiego oraz realizacji licznych przedsięwzięć o charakterze patriotyczno-obronnym. M.in. pracowali przy odgruzowaniu miasta, przy budowie szpitala wojewódzkiego i hali sportowej Szkoły Podstawowej nr 1, pomagali rolnictwu w okresie żniw, w latach 1986-1988 przy melioracjach.

 

 

Tradycje wojenne jednostki spotykały się z uznaniem w środowisku gorzowskim, czego efektem było nadanie w 1972 r. współpracującej z pułkiem Szkole Podstawowej Nr 5 w Gorzowie Wlkp. im. „Bohaterów 12 Kołobrzeskiego Pułku Piechoty”. Udział pułku w życiu regionu spotkał się także z uznaniem miejscowych władz, o czym świadczy przyznanie pułkowi 1963 r. „Odznaki Honorowej za zasługi w rozwoju województwa zielonogórskiego”, w latach 80-tych odznak honorowych: „Za zasługi w rozwoju województwa gorzowskiego” i „Za szczególne zasługi w rozwoju miasta Gorzowa Wlkp.”

 

18 marca 1995 r. podczas obchodów Święta Pułku obchodzono uroczyście 50 – lecie pułku. Delegacja ze sztandarem uczestniczyła w 50- rocznicy zdobycia Kołobrzegu.

 

 

Dowódcy 12 Kołobrzeskiego Pułku Zmechanizowanego ( JW. 2870 )

 

 

- mjr/ppłk/płk Aleksander BERDYCHOWSKI  1962 - 1970

 

- ppłk dypl. Czesław KARKOWSKI   1970 - 1974

 

- mjr/ppłk dypl. Hubert GRUCA  1974 - 1976

 

- mjr dypl. Marian SKUPIŃSKI 1977 - 1977

 

- ppłk/płk dypl. Jerzy MADZIO 1977 - 1981

 

- mjr/ppłk dypl. Zygmunt SADOWSKI 1981 - 1984

 

- ppłk dypl. Wiesław ŁUKASIEWICZ 1984 - 1987

 

- mjr/ppłk dypl. Andrzej BILEWICZ 1987 - 1989

 

- ppłk dypl. Lech KAMIŃSKI  1989 - 1991

 

- ppłk dypl. Wacław GIREK  1991 - 1993

 

- ppłk/płk dypl. Marek DRÓZD 1993 - 1995

 

 

W 1996 r. w ramach kolejnych zmian w armii, 12 Kołobrzeski Pułk Zmechanizowany zostaje po raz ostatni przeformowany na 4 Gorzowską Brygadę Zmechanizowaną im. gen Piotra Szembeka. 11 Listopada 1996 r. na Placu Grunwaldzkim odbyła się uroczystość pożegnania sztandaru 12 KPZ , odebranie nowego sztandaru 4 GBZ i przejęcia tradycji 12 Pułku Piechoty (1944-1945), 12 Kołobrzeskiego Pułku Zmechanizowanego (1962-1995) oraz dziedzictwa oddziałów piechoty dywizji oznaczonych cyfrą "4".

 

Nowo powstała brygada koontynuuje dalsze szkolenia m.in. na poligonie w Wędrzynie oraz na autodromie przy swojej jednostsce szkoląc dziennie 30 wojskowych kierowców.

 

 

 

Sztandar 4 Gorzowskiej Brygady Zmechanizowanej

Na obu stronach sztandaru przedstawiono Krzyż Kawalerski. Po między ramionami krzyża na głównej stronie sztandaru umieszczono w wieńcach wawrzynu cyfrę "4". Z kolei na środku krzyża umieszczono wizerunek Orła Białego w koronie. Na stronie odwrotnej, na środku umieszczono napis: "Bóg Honor Ojczyzna". po między ramionami krzyża umieszczono następujące symbole: Herb Gorzowa Wielkopolskiego, Monogram patrona brygady gen. Piotra Szembeka, Odznakę płonącego granatu jako znak rozpoznawczy 4 Lubuskiej dywizji Zmechanizowanej i odznakę pamiatkową brygady.

 

Obecnie sztandar znajduje się w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie

 

 

Brygada w związku z restrukturyzacją i redukcją jednostek wojskowych została rozformowana z dniem 30.12.1998 r. Ostatnim dowódcą, który zakończył czas wojsk pancernych w Gorzowie był ppłk dypl. Marek Drózd.

 

 

Dowódcy 4 Gorzowskiej Brygady Zmechanizowanej ( JW. 5702 )

 

 

- płk dypl. Marek DRÓZD  1995 - 1998

 

- p.o. mjr dypl. Andrzej ŻUBERT

 

- p.o. ppłk dypl. Zbigniew GRACZYK

 

 

Dziś na terenie byłej jednostki wojskowej, dawne budynki koszarowe zostały zaadaptowane na siedziby administracji państwowej, a w parku maszyn mieszczą się prywatne warsztaty samochodowe. Plac apelowy w godzinach pracy uczelni znika w tłumie parkujących tu samochodów, a pozostałości strzelnic wojskowych za obecnym marketem Leroy Merlin zabudowane zostają blokami mieszkalnymi.

 

 

Mimo wyprowadzenia wojska z miasta nie przerwanie od 1999 r. pamięć o tradycjach wojsk pancernych  podtrzymywana jest przez Związek Żołnierzy Wojska Polskiego, który organizuje co roku uroczystości święta Pułku. 18 marca każdego roku na terenie byłej jednostki wojskowej przy pomniku bohaterów 12 Kołobrzeskiego Pułku pojawiają się żołnierze w galowych mundurach, którzy podczas uroczystego apelu przypominają historię swojej jednostki. Oprócz obecności byłej kadry wojskowej przybywają mieszkańcy oraz delegacje szkół, dla których takie spotkania są formą zajęć historii.  Dzięki wsparciu służbowym 11 Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej podczas uroczystości na placu apelowym prezentowany jest sprzęt bojowy oraz indywidualne wyposażenie żołnierzy.