yt    

Historia 4 NBS

Koszary przy ulicy Chopina wybudowano w 1935 r. dla I batalionu „Infanterie Regiment nr 50”. Po wojnie w budynkach koszarowych NKWD utworzyło w nich obóz jeniecki dla żołnierzy niemieckich. W 1947 r. kompleks przekazano we władanie Polskiej Armii.

 

 

4 Brygada Saperów została sformowana we wrześniu 1944 r. pod Lubartowem na podstawie rozkazu Nr 08 Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego z dnia 20 sierpnia 1944 r., jako jednostka 2 Armii Wojska Polskiego. Formowaniem brygady kierował mjr Włodzimierz Rudewicz. Już rok później jednostką dowodził płk Aleksander Swadkowski. Brygada otrzymała swój pierwszy sztandar od społeczeństwa Poznania, który wręczono 27 grudnia 1945 r. Tego samego dnia rozkazem Nr 315 Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego jednostka za swoje zasługi w działaniach wojennych otrzymała nazwę wyróżniającą "Łużycka". 22 stycznia 1946 r. brygada przeformowana została na 4 Łużycki Pułk Saperów a od 4 kwietnia ponownie na brygadę.

 

Swój szlak bojowy saperzy przeszli od 2 do 22 lutego 1945 r. podczas rozminowywania Warszawy. Organizacyjnie brygada saperów, która wchodziła w skład 2 Armii Wojska Polskiego podlegała operacyjnie od 21 lutego 1945 r. 1 Frontowi Białoruskiemu. Jednostka przeszła szlak bojowy od Piły po przez Warszawę, gdzie podczas pierwszego rozminowywania saperzy sprawdzili 1630 obiektów, rozminowali 53 kilometry dróg, zdjęli i zniszczyli 44 miny ppanc., 70 min niespodzianek, 561 bomb lotniczych i 2057 różnych pocisków. Saperzy podczas marszu zajmowali się budową mostów oraz oczyszczaniem dróg z nie wybuchów. Swój szlak bojowy zakończyli 11 maja 1945 r. z rozkazu płk Jana Gabera. W czasie swoich bojów żołnierze zbudowali 18 mostów pontonowych i niskowodnych oraz odbudowali 3 mosty stałe.

 

W uznaniu za ofiarność saperów jednostka wojskowa otrzymała Krzyż Grunwaldu III klasy a jej żołnierze licze odznaczenia m.in. Odznaki Grunwaldzkie i medale "Za Odrę, Nysę, Bałtyk".

 

 

W okresie powojennym żołnierze zajmowali się rozminowywaniem kraju oraz szkoleniem cywilnych saperów. W tym czasie utworzono okręgi wojskowe, w której brygada weszła w skład Poznańskiego Okręgu Wojskowego. Żołnierze prowadzili rozminowywanie na terenie POW, w pobliżu miast: Krzyż i Gorzów Wielkopolski, Konin, Poznań, Sulechów i Krosno Odrzańskie. Swoje zadania w rozminowywaniu zakończyli w 1956 r. rozkazem szefa Wojsk Inżynieryjnych gen. Włodzimierza Pilińskiego. W latach 1944-94 Brygada straciła 70 żołnierzy.

 

Po zakończeniu rozminowywania żołnierze orali ziemie i zasiewali. Uczestniczyli w odgruzowaniu miast i osiedli. Wybudowali 30 mostów i odcinków dróg, budowali „Kaponierę” w Poznaniu. W 1947 r. kadra ochraniała 15 mostów na Warcie, Noteci i Odrze.

 

Do Gorzowa Wlkp. 4 Bsap przeniesiona została w czerwcu 1947 r., gdzie po opuszczeniu koszar przez NKWD przejęła cały kompleks przy ulicy Chopina. Wówczas organizacyjnie jednostka w latach 50/60 – tych podlegała bezpośrednio dowództwu Śląskiemu. W czasie wojny miała wejść w skład tzw. Obwodu Frontu Polskiego Zjednoczonych Wojsk Układu Warszawskiego.

 

 

W strukturę organizacyjną jednostki wchodziło:  dowództwo i sztab, 25, 28, 30 i 32 batalion saperów, kompanie sztabową, kompanie zwiadowczą, pluton sanitarny, park lekkich przepraw oraz 3071 stacja poczty polowej. Jednostka dysponowała: parkiem przeprawowym NLP-1, kutrem BMK-1, samochodami oraz minami różnego rodzaju.

 

 

Pułk swój sztandar otrzymał ... na placu apelowym jednostki wojskowej przy ulicy Chopena w Gorzowie Wlkp.

 

Sztandar 4 Łużyckiego Pułku Saperów

Na obu stronach sztandaru przedstawiono Krzyż Kawalerski. Po między ramionami na głównej stronie sztandaru umieszczono w wieńcach wawrzynu napis: ZA NASZĄ OJCZYZNĘ POLSKĄ RZECZPOSPOLITĄ LUDOWĄ, a pod nim napis: 4 ŁUŻYCKI PUŁK SAPERÓW. Na odwrotnej stronie umieszczono wizerunek Orła.

 

Obecnie sztandar znajduje się w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.

 

   
 
 

10 września 1994 roku w ramach przeformowania Pułku w Brygadę saperzy otrzymali swój nowy sztandar już jako 4 Nadwarciańska Brygada Saperów. Nazwa wyróżniająca "Nadwarciańska" była przykładem wdzięczności społeczeństwa dla żołnierzy za ich służbę na rzecz mieszkańców Gorzowa Wielkopolskiego

 

 

 

Sztandar 4 Nadwarciańskiej Brygady Saperów

Na obu stronach sztandaru przedstawiono Krzyż Kawalerski. Po między ramionami na głównej stronie sztandaru umieszczono w wieńcach wawrzynu "4". Z kolei na środku krzyża umieszczono wizerunek Orła Białego w koronie. Na stronie odwrotnej, na środku umieszczono napis: "Bóg Honor Ojczyzna", po między ramionami krzyża umieszczono następujące symbole: Herb Gorzowa Wielkopolskiego, odznakę pamiątkową brygady, ...

 

 

Obecnie sztandar znajduje się w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.

 

 

   

 

 

Oto kilka zdjęć z uroczystości wręczenia nowego sztandaru wojskowego.

   

 

 

 

Brygada dziedziczyła tradycje 4 Pułku Saperów (1921-29) oraz 4 Batalionu Saperów (1929-39).

 

W latach 90- tych stopniowo kadrowano pododdziały a 16 kwietnia 1998 r. odbyła się ostatnia przysięga wojskowa. W związku z redukcją Polskich Sił zbrojnych 14 i 16 kwietnia 1999 r. po raz ostatni na terenie jednostki obchodzono „Dni Sapera”.

 

 

Brygada zasłużyła się licznymi akcjami dla mieszkańców Gorzowa, regionu i kraju. Oprócz akcji rozminowywania brała udział w akcjach przeciwpowodziowych. Po wojnie detonowali zniszczone przęsła gorzowskiego mostu nad Wartą, w 1971 r. ratowali mienie podczas pożaru gorzowskiej roszarni a w 1973 r. wyburzali drogę betonową do Stilonu. Jednostka za swoje zasługi otrzymała m.in. w 1968 r. złotą odznakę „Za udział w zwalczaniu powodzi” a w 1972 r. zajęła 1 miejsce w konkursie budowy mostów na szczeblu Wojska Polskiego.

 

 

Z tego okresu zachował się archiwalny film z Filmoteki Garnizonowej przy JW 1649

 

https://youtu.be/mFWbJIPtXcw

 

 

 

Dowódcy 4 Łużyckiej Brygady Saperów/4 Łużyckiego Pułku Saperów/4 Łużyckiej Brygady Saperów/4 Nadwarciańskiej Brygady Saperów ( JW. 2995-1649 )

 

 

- płk Aleksander SWADKOWSKI  1944 - 1945

 

- płk Franciszek OZIERAŃSKI  1945 - 1950

 

- mjr Edward KOZŁOWSKI  1950 - 1950

 

- mjr WASYL GONCZAROW 1950 - 1953

 

- mjr Wiktor BOGUSZEWSKI 1953 - 1956

 

- ppłk Edward KOZŁOWSKI  1956 - 1963

 

- ppłk Antoni TYMSZAN  1963 - 1964

 

- płk Grzegorz KOŁACZYK 1964 - 1966

 

- płk Tadeusz KOZŁOWSKI 1966 - 1967

 

- płk Tadeusz BEŁZA  1967 - 1973

 

- płk Edmund KUBIAK 1973 - 1975

 

- płk Aleksander CIUPAK 1975 - 1977

 

-  płk Eugeniusz KOBLAK 1977 - 1983

 

- płk Mikołaj ROKOSZ  1983 - 1988

 

-  płk Stanisław ŻUCHOWSKI 1988 - 1998

 

- płk dypl. Henryk ŻABA 1999 - 1999

 

 

Obecnie w budynkach koszarowych mieści się Sąd Rejonowy, Prokuratura Rejonowa i Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa.

 

 

 

Mimo rozformowania jednostki byli żołnierze zrzeszeni w Związku Żołnierzy Wojska Polskiego - Koło nr 1 im 4 Nadwarciańskiej Brygady Saperów przy współpracy ze Stowarzyszeniem Saperów Polskich organizują uroczystości Dnia Sapera (16 kwietnia) oraz Święta Brygady (8 września) spotykając się z byłą kadrą wojskową pod pomnikiem sapera mieszczącego się na terenie byłej jednostki, gdzie przypominają historię.